De veranderende rol van de huisarts binnen de ouderenzorg

Achtergrond en aanleiding

De verwachtingen omtrent de rol van de huisarts in de ouderenzorg zijn veranderd. De verschuiving naar een ‘samenhangend zorgmodel voor ouderen’, alsmede de ‘verzakelijking in de zorg’ vormen externe uitdagingen voor de rolopvatting van de Nederlandse huisarts. Het ministerie, de gemeenten, de zorgverzekeraars, de eigen beroepsverenigingen, en de ouderen en hun belangenverenigingen zelf, ze verwachten allemaal wel iets. De huisartsen die deze verwachtingen op zich af zien komen, hebben ook nog te maken met een toenemende en complexer wordende zorgvraag van ouderen. Dit roept de vraag op naar de ervaringen van de individuele huisartsen zelf. Wat betekent het voor hen in de praktijk; herkennen zij de regierol, de consulterende rol,  de spilfunctie in de ouderenzorg, en de gidsfunctie voor de oudere patiënt? 
 

Het project had tot doel inzicht te bieden in de zich in de praktijk ontwikkelde rol van huisartsen binnen de ouderenzorg: hoe gaan de huisartsen om met de veranderde rolverwachtingen? Hebben zij deze verwachtingen binnen hun professionele rolopvatting geïntegreerd? Zo ja, op welke manier en hoe managen zij de grenzen van hun rol binnen de ouderenzorg? Huisartspraktijken hebben veelal schaarse middelen die nopen tot het maken van keuzen. Aangezien huisartsen over het algemeen vrij autonoom hun beroep uitoefenen, zullen huisartsen verschillend met de externe druk omgaan. Enerzijds schept het perspectieven dat individuele huisartsenpraktijken bijvoorbeeld kunnen onderhandelen met zorgverzekeraars over vernieuwende projecten, of samenwerkingsverbanden kunnen aangaan met gemeenten. Anderzijds vraagt het nogal wat. Mogelijk kunnen huisartsen dus van elkaar leren.

Onderzoek

Het onderzoek richtte zich daarom op naar voren komende verschillen in de professionele rol-opvatting van de huisarts binnen de ouderenzorg, en hoe die verschillen samenhangen met de bijbehorende praktijkvoering. Dit leverde een typologie op van rolopvattingen van huisartsen binnen de ouderenzorg en van de wijze waarop zij hun eigen grenzen en die van hun praktijk managen.
.
 

Na een voorbereidende paneldiscussie werden 29 huisartsen geïnterviewd. Omdat het een verkennend, kwalitatief onderzoek betrof, werd gestreefd naar een zo gevarieerd mogelijke groep huisartsen, in termen van onder andere praktijkgrootte en stads- dan wel plattelandspraktijk. Hoewel dit onderzoek deel uitmaakt van het transitieproject "Analyse van Zorgbehoefte"en daarmee van het Netwerk Ouderenzorg Regio Noord, heeft ook een aantal huisartsen in andere regio’s van Nederland deelgenomen.